Wystawa Alfonsa Muchy w CK Zamek

Ponad 200 dzieł – prac graficznych, pasteli, rysunków, obrazów olejnych, dzieł sztuki zdobniczej – zaprezentowanych zostanie na wystawie w „Zamku”. To pierwsza tak obszerna prezentacja dokonań czeskiego artysty, najbardziej znanego przedstawiciela europejskiej secesji. W Poznaniu, który jest ostatnim etapem trasy przebiegającej przez kraje Europu Północnej, swoją światową premierę będzie miał pokaz 28 oryginalnych fotografii artysty, które nigdy dotąd nie były eksponowane.

Alfons Mucha urodził się w 1860 roku w Ivanèicach (południowe Morawy). Jego podanie o przyjęcie do Praskiej Akademii Sztuk Pięknych zostaje odrzucone z adnotacją: „Proszę sobie poszukać innego zawodu, w którym będzie pan mógł być bardziej pożyteczny”. Rzemiosła artystycznego uczy się w Wiedniu, gdzie pracuje jako malarz kulis, sztuki piękne (dzięki wsparciu mecenasa) studiuje najpierw w Monachium, a później w Paryżu. Punkt zwrotny w jego karierze to przełom lat 1894/95. Ukazują się wtedy jego pierwsze plakaty dla Sary Bernhardt, ubóstwianej diwy paryskiego świata teatralnego.

Plakat do „Gismondy” okazuje się sensacją: wąski, pionowy, ponad dwumetrowy format, delikatne pastelowe kolory i boska Sara: „w aureoli kwiatów, dumnie wyprostowana i pewna swojej urody”. Paryżanie, by zdobyć egzemplarz plakatu przekupują plakaciarzy; Mucha z dnia na dzień staje się sławny; aktorka podpisuje z nim 5-letni kontrakt na projekty scenografii, kostiumów i plakatów. Obok plakatów Mucha projektuje wnętrza (m.in. salon jubilerski Georgesa Fouqueta), biżuterię, kalendarze, etykiety, ilustruje książki i gazety... Mucha zostaje członkiem Salonu Stu (1895), ma pierwsze indywidualne wystawy, za wkład w paryską Wystawę Światową zostaje w 1900 roku mianowany kawalerem Orderu Legii Honorowej.

Jego sława jako mistrza sztuki użytkowej była tak powszechna, a liczba zamówień tak ogromna, że Mucha wpada na pomysł wydania „podręcznika dla rzemieślników-artystów, w którym zawarte byłyby wszelkie niezbędne dla stylu secesyjnego wzory”. Książkę „Documents décoratifs” (1901) sprzedawano do szkół i bibliotek w całej Europie, a pomysły i rozwiązanie Muchy tam zawarte są do dziś powielane.

„Popyt na dzieł Muchy – pisze Ronald F. Lipp – utrzymywał się dzięki wyjątkowości i atrakcyjności jego rozpoznawalnego na pierwszy rzut oka stylu – le style Mucha – który stał się wizytówką francuskiej secesji”. Figurą centralną twórczości artysty jest kobieta – symboliczna personifikacja „duszy świata”. Anielsko piękna, zmysłowa, długowłosa, wyidealizowana wpisana jest w kompozycje płynnych miękkich linii, symboli, znaków, roślinnych ornamentów.

Będąc u szczytu popularności artysta opuszcza Paryż i przenosi się do kraju swojej młodości (1910). Odchodzi wtedy od wcześniejszej formuły swojej sztuki, angażując się, zgodnie z patriotycznymi ideałami, w problemy swojego narodu. Tworzy malowidła ścienne w gmachu Obecní dùm, projektuje m.in. godło, znaczki i banknoty nowo powstałego państwa i monumentalny cykl „Epopeję słowiańską”, który uważał za swoje największe osiągnięcie. Wielkoformatowe (20 kompozycji o wymiarach 6 x 8 m) obrazy ukazujące wydarzenia, które wpłynęły na kształtowanie się odrębności Słowian, Mucha przekazał czeskiemu społeczeństwu – dziś można je oglądać w miejscowości Moravský Krumlov. W ramach zbierania dokumentacji do „Epopei” odwiedził także Polskę (1903).
Mucha umiera w Pradze 14 lipca 1939 roku.

Wystawa obejmuje dzieła z kolekcji rodziny artysty, największego i najbardziej reprezentatywnego zbioru prac Alfonsa Muchy na świecie. Zobaczymy na niej przede wszystkim prace z paryskiego okresu twórczości, które przyniosły artyście światową sławę. Będą wśród nich m.in. prace z cyklu: „Pory roku” (1896 – pierwszy, a zarazem do dziś najbardziej popularny cykl panneaux décoratifs), „Sztuki piękne” (1898), „Pory dnia” (1899), „Kamienie szlachetne” (1900), plakaty teatralne do sztuk, w których grała Sara Bernhardt: („Gismonda” – 1894, „Hamlet” – 1899, „Lorenzaccio” – 1896, „Dama Kameliowa” – 1896, „Samarytanka” – 1897, „Medea” – 1898) oraz przedmioty użytkowe.